MÜZİK ÇOK ÇEŞİTLİLİK GÖSTEREN VE SES RENKLERİYLE RUHUMUZA HAZ VE MUTLULUK VEREN BİR SANATTIR. YARADANIN İNSANA VERDİĞİ EN GÜZEL HEDİYEDİR.ANCAK BİR MÜZİK ESERİNİN YAPILIŞI BELİRLİ KURAM VE KURALLARLA OLUR. FARKLI TONLARDA(GAM) YAPILABİLİR. ESERLERİN HANGİ TONDA OLDUĞUNU ANLAMAMIZ VE BİLMEMİZ İÇİN ÇEŞİTLİ SEÇENEKLER VARDIR. BİR MÜZİK ESERİNİN HANGİ TONDA OLDUĞUNU ŞU ŞEKİLDE ANLARIZ:

1-ESERİN BAŞINA ANAHTARDAN SONRA KONULAN DEĞİŞTİRME İŞARETLERİ İLE.

2-ESERİN İÇİNDE GEÇEN GEÇİCİ DEĞİŞTİRME İŞARETLERİ İLE.

3-ESERİN BAŞLANGIÇ VE BİTİŞ NOTALARI İLE.

ESERİN BAŞINDA  BEMOLLER VAR İSE O ESERİN TONUNU ŞU ŞEKİLDE BULURUZ. ÖNCE KAÇ BEMOL VARSA SAYARIZ. VE  EN SONDAKİ BEMOLDEN BİR ÖNCEKİ BEMOLÜ BULURUZ. BULUNAN O BEMOL TONA ADINI VEREN BEMOLDÜR. ÖRNEK OLARAK ESERİN BAŞINDA 3  TANE  BEMOL OLSUN. Sİ BEMOL, Mİ BEMOL, LA BEMOL. SONDAN BİR ÖNCEKİ BEMOL Mİ BEMOL DÜR. ESERİN TONUNU BELİRTEN BEMOL Mİ BEMOL OLDUĞUNA GÖRE O TONUN ADI Mİ BEMOL MAJÖRDÜR. ANCAK BUNU DESTEKLEYEN BAŞKA KURALLARDA VARDIR.ESER MUTLAKA SAHİP OLDUĞU TONUN ‘1’Cİ,’3’CÜ VE ’5‘Cİ  DERECELERİYLE BAŞLAR VE MUTLAKA ‘1’Cİ  DERECESİYLE BİTER.BURADA Mİ BEMOL MAJÖR TONUNUN 1-3-5 DERECELERİ Mİ BEMOL -SOL-Sİ BEMOL NOTASIDIR.BU ÜÇ NOTADAN BİRİYLE BAŞLAR VE MUTLAKA Mİ BEMOL NOTASI  İLE BİTER.BU KURAL YANİ BAŞLANGIÇTAKİ BEMOLLERE BAKARAK TON BULMA KURALI DO MAJÖR ,LA MİNÖR ,FA MAJÖR VE RE MİNÖR İÇİN GEÇERLİ DEĞİLDİR.ÇÜNKÜ DO MAJÖRDE BEMOL VEYA DİYEZ YOKTUR.FA MAJÖR VE İLGİLİ MİNÖRÜ RE MİNÖRDE İSE TEK Sİ BEMOL VARDIR. AMA BUNLARDA ESER TONUN  ‘1’Cİ,’3’CÜ VE ’5‘Cİ DERECELERİYLE  BAŞLAR VE MUTLAKA TONUN ‘1’Cİ DERECESİYLE BİTERLER.

YUKARIDA BAHSETTİĞİMİZ  BİR ESERİN TONUNUN BULUNMASI  KURALLARINI  UYGULAMAMIZA RAĞMEN ESERİN BAŞLANGIC VE BİTİŞ SESİ YUKARIDAKİ  KURALLARA UYMUYORSA MUTLAKA O TON BEMOLLÜ BİR TONUN İLGİLİ MİNÖR TONUDUR.MAJÖR TONDAN  SONRA GELEN İLGİLİ MİNÖR TONU BULMAK İÇİN BEMOLLÜ MAJÖR TON  ADINDAN ‘3’ NOTA AŞAĞIYA KALIN SESE İNİLİR.BULUNAN SES MİNÖR TONUN  İSMİNİ BELİRTİR.ESER BULUNAN TONUN‘1’Cİ,’3’CÜ VE ’5‘Cİ  DERECELERİYLE BAŞLAR VE MUTLAKA ‘1’Cİ  DERECESİYLE BİTER.AYRICA ESERİN  İÇİNDE O TONDA OLMAYAN DEĞİŞTİRME İŞARETİ GEÇER.BU DEĞİŞTİRME İŞARETİ BULUNAN TONUN ‘7’Cİ  DERECESİNDE BULUNUR.YANİ TONUN ‘7’Cİ   DERECESİ İLE ‘8’Cİ  DERCESİ ARASINI YARIM SES YAPMAK İÇİN UYGULANIR.YUKARIDAKİ ÖRNEKTEN VERİRSEK  ÜÇ BEMOLLÜ GAM  Mİ BEMOL MAJÖR DÜ.ESERE BAKTIĞIMIZDA  Mİ BEMOL MAJÖRÜN ‘1’Cİ,’3’CÜ VE ’5‘Cİ (Mİ BEMOL -SOL-Sİ BEMOL) DERECELERİYLE BAŞLAMAMIŞ VE YİNE BİRİNCİ DERCEYLE (Mİ BEMOL) BİTMEMİŞ,BUNUN YERİNE TON Mİ BEMOL MAJÖRÜN İLGİLİ MİNÖRÜ OLAN DO MİNÖRÜN ‘1’Cİ,’3’CÜ VE ’5‘Cİ  DERCELERİYLE BAŞLAMIŞ (DO-Mİ BEMOL-SOL) VE ESERİN SONUNDA DO NOTASI İLE BİTMİŞSE AYRICA ESER İÇİNDE DO MİNÖRÜN ‘7’Cİ   DERECESİ OLAN Sİ BEMOL NOTASI GEÇİCİ OLARAK  Sİ NATUREL İLE DEĞİŞTİRİLMİŞ İSE BU ESER DO MİNÖRDÜR.

YUKARIDAKİ, ÖRNEKTE GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ ESER Mİ BEMOL MAJÖRÜN ‘1’Cİ,’3’CÜ VE ’5‘Cİ (Mİ BEMOL -SOL-Sİ BEMOL) DERECELERİYLE BAŞLAMIŞ VE YİNE BİRİNCİ DERECEYLE (Mİ BEMOL)İLE BİTMİŞTİR.

Mİ BEMOL MAJÖRÜN İLGİLİ MİNÖRÜ DO MİNÖRÜN ‘1’Cİ,’3’CÜ VE ’5‘Cİ  DERECELERİYLE BAŞLAMIŞ (DO-Mİ BEMOL-SOL) VE ESERİN SONUNDA DO NOTASI İLE BİTMİŞTİR.DO MİNÖRÜN ‘7’Cİ  DERECESİ İSE NATUREL ALARAK ‘8’Cİ  DERECE İLE  ARASI YARIM SES YAPILMIŞTIR.

DİYEZLİ MAJÖR TONUNUN  BULUNUŞU:

ESERİN BAŞINDA  DİYEZLER  VAR İSE O ESERİN TONUNU ŞU ŞEKİLDE BULURUZ.ÖNCE KAÇ DİYEZ  VARSA SAYARIZ.VE  SONDAKİ DİYEZDEN YARIM SES İNCEYE ÇIKARIZ.BULUNAN NOTA  O TONA ADINI VEREN NOTADIR.ÖRNEK OLARAK ESERİN BAŞINDA 2 DİYEZ OLSUN.FA DİYEZ, DO DİYEZ.SONDAKİ DO DİYEZDEN YARIM SES İNCEYE ÇIKARSAK ‘RE’ NOTASINI BULURUZ.VE TONUN ADININ RE MAJÖR OLDUĞUNU TESPİT EDERİZ.DAHA ÖNCEDE ANLATTIĞIMIZ GİBİ BUNU DESTEKLEYEN BAŞKA KURALLARDA VARDIR.ESER MUTLAKA SAHİP OLDUĞU TONUN ‘1’Cİ,’3’CÜ VE ’5‘Cİ  DERECELERİYLE BAŞLAR VE MUTLAKA ‘1’Cİ  DERECESİ İLE BİTER.BURADA ‘1’Cİ,’3’CÜ VE ’5‘Cİ  DERECELER  ’RE’-‘FA DİYEZ’-‘LA’ NOTASIDIR.YANİ ESER BU ÜÇ NOTANIN HERHANGİ BİRİYLE BAŞLAMAK ZORUNDADIR.VE MUTLAKA ‘RE’ NOTASI İLE BİTMİŞTİR.

DİYEZLİ İLGİLİ MİNÖR TONLARIN BULUNUŞU:

YUKARIDA BAHSETTİĞİMİZ  BİR ESERİN TONUNUN BULUNMASI  KURALLARINI  UYGULAMAMIZA RAĞMEN ESERİN BAŞLANGIC  VE BİTİŞ NOTASI KURALLARA UYMUYORSA MUTLAKA O TON DİYEZLİ BİR TONUN İLGİLİ MİNÖR TONUDUR.MAJÖR TONDAN  SONRA GELEN İLGİLİ MİNÖR TONU BULMAK İÇİN BEMOLLÜ MAJÖR TON ADINDAN ‘3’ NOTA AŞAĞIYA KALIN SESE İNİLİR.BULUNAN NOTA MİNÖR TONUN  İSMİNİ BELİRTİR.ESER BULUNAN TONUN‘1’Cİ,’3’CÜ VE ’5‘Cİ  DERECELERİYLE BAŞLAR VE MUTLAKA ‘1’Cİ  DERECESİYLE BİTER.AYRICA ESERİN  İÇİNDE O TONDA OLMAYAN DEĞİŞTİRME İŞARETİDE GEÇER.BU DEĞİŞTİRME İŞARETİ BULUNAN TONUN ‘7’Cİ  DERECESİNDE BULUNUR.YANİ TONUN ‘7’Cİ   DERECESİ İLE ‘8’Cİ  DERCESİ ARASINI YARIM SES YAPMAK İÇİN UYGULANIR.YUKARIDAKİ ÖRNEKTEN VERİRSEK  İKİ DİYEZLİ  GAM  RE  MAJÖR DÜ.ESERE BAKTIĞIMIZDA  RE MAJÖRÜN ‘1’Cİ,’3’CÜ VE ’5‘Cİ (’RE’-‘FA DİYEZ’-‘LA’) DERECELERİYLE BAŞLAMAMIŞ VE YİNE BİRİNCİ DERCEYLE (RE) NOTASI İLE BİTMEMİŞ,BUNUN YERİNE TON RE MAJÖRÜN İLGİLİ MİNÖRÜ OLAN Sİ MİNÖRÜN ‘1’Cİ,’3’CÜ VE ’5‘Cİ  DERCELERİYLE BAŞLAMIŞ (Sİ-RE-FA DİYEZ) VE ESERİN SONUNDA Sİ NOTASI  İLE BİTMİŞSE AYRICA ESER İÇİNDE Sİ MİNÖRÜN ‘7’Cİ   DERECESİ OLAN LA NOTASI GEÇİCİ OLARAK  LA DİYEZ  İLE DEĞİŞTİRİLMİŞ İSE BU ESER Sİ MİNÖRDÜR.

YUKARIDAKİ, ÖRNEKTE GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ ESER RE MAJÖRÜN ‘1’Cİ,’3’CÜ VE ’5‘Cİ (’RE’-‘FA DİYEZ’-‘LA’) DERECELERİYLE BAŞLAMIŞ VE YİNE BİRİNCİ DERECEYLE ((RE) İLE BİTMİŞTİR.

RE MAJÖRÜN İLGİLİ MİNÖRÜ Sİ MİNÖRÜN ‘1’Cİ,’3’CÜ VE ’5‘Cİ  DERECELERİYLE BAŞLAMIŞ (Sİ-RE-FA DİYEZ)  VE ESERİN SONUNDA Sİ NOTASI İLE BİTMİŞTİR.Sİ MİNÖRÜN ‘7’Cİ  DERECESİ İSE DİYEZ ALARAK ‘8’Cİ  DERECE İLE  ARASI YARIM SES YAPILMIŞTIR.